Columns

Taalent

We deden in de auto altijd een taalspelletje. Mijn
zoontje van toentertijd vijf jaar oud en ik. Enerzijds
om de tijd van stilzitten voor een klein jochie te doden,
anderzijds om hem te helpen zijn verwondering,
gedachten en niet begrijpen van taalonlogica (in zijn
hoofdje) te ordenen. En omdat we er samen zoveel lol
om hadden.

‘Mama, ik denk dat het rondtonde moet zijn?’ Hij zei het
stellig en was ervan overtuigd dat rotonde onjuist was.
Fout, goed, logisch of onlogisch? Het is maar door welke
bril je kijkt, waar je het licht op laat schijnen. Over licht
gesproken: ‘Waarom is het lantaarnpaal en geen lamptaarnpaal?’
We waren de straat nog niet uit of hij had weer een woord
te pakken. Ik glimlachte om mijn kind, ik lachte hem toe.
En hij op zijn beurt voelde dat als een natuurlijke aanmoediging,
een grenzeloze stimulans om (on)logische woorden te blijven zoeken.

Ook jaren later bleven we onze woordspelletjes spelen:
‘Waarom hebben we geen Nederlandse woorden voor
überhaupt en sowieso?’ En ‘is het woord ‘volledig’ niet een
tegenstelling in één woord?’
Ik genoot en geniet van zijn taaltalent. Of is het taalent?
Als executive- en organisatiecoach vertoef ik dagelijks
in het oerwoud van competentiemanagement, verbeterplannen,
innerlijke drijfveren, talentontwikkelingsprogramma’s,
transities enzovoorts. Er wordt wat af gestimuleerd en ontplooid.
Met de piramide van Maslow als een soort ‘bijbel voor autonomie’
in de hand: de zelfontplooiing lijkt het hoogste goed.

Ook in de domeinen onderwijs en zorg zien we in de
kern telkens die eenzijdige ‘automane’ en gefragmenteerde
tendens: het stimuleren van zelfredzaamheid én
voor iedere kwaal een specialist. Binnen de geïnstitutionaliseerde
instellingen vieren individuele POP’s (persoonlijke
ontwikkelingsplannen) hoogtij en zelfsturende
teams eindigen vaak in alleen sturende teams. Maar een
onderliggend maatschappelijk vraagstuk is: is recht op
zorg een individueel recht of is het een morele plicht om
voor elkaar te zorgen?

‘Waarom en waarheen met al die
ontplooide talentjes?’

Een grote bakermat voor talentontwikkeling voor
ieder kind ligt natuurlijk in het onderwijs: ‘Education
is the most powerful weapon to change the world’. Ik
ben zeer onder de indruk van de visie en missie van
het Montessorionderwijs: ‘Help mij het zelf te doen’,
waarbij het uitgangspunt is dat ieder kind een natuurlijke
drang heeft om zichzelf te ontplooien. Prachtig.
En toch mis ik ook hier het grotere verhaal: waarom en
waarheen met al die ontplooide talentjes?

Menswetenschappers, voornamelijk in de sociobiologie
en psychologie concluderen dat de mens twee fundamentele
basisbehoeften heeft: belonging and meaning.
Dus zou misschien de vraag na al die autonome erkenningen
van talentontwikkeling en zelfontplooiing kunnen
rijzen: ‘Aan wat voor een wereld willen én moeten
wij betekenis geven?’

Ik denk aan een wereld waarin de talent- en zelfontplooiingspiramide
van Maslow niet eindigt op de top van een berg, maar openbarst als een
vulkaan. Waarom? Omdat we zo al onze en andermans talenten bundelen
en inzetten voor een inclusieve samenleving en duurzame
aarde. Juist voor alle toekomstige kinderen van vijf
met veel ‘taalent’. 

September/ oktober 2020 | The Optimist NL