Blog

Opsoek naar Ubuntu in Verkiezingstijd | 22/27: Vrijheid

Nelson Mandela zat 27 jaar gevangen om standvastig, zonder geweld, te strijden voor een raciaal inclusieve democratie en een samenleving met gelijke rechten voor iedereen. Ongeacht, huidskleur, afkomst, geloofsovertuiging of gender. Zeven-en-twintig jaar! Vandaar dat ik ervoor gekozen heb om 27 blogs te schrijven: ‘Opsoek naar Ubuntu in Verkiezingstijd’ tot aan de dag van onze verkiezingen, 22 november aanstaande. Uitgerekend in al die jaren gevangenschap schreef Mandela zijn overbekende boek: ‘A long walk to freedom’. 

Vrijheid, we willen het allemaal, maar wat verstaan we er precies onder? Zoals al eerder beschreven, werd aan Mandela op 11 februari 1990, dé dag van zijn vrijlating, gevraagd waarom hij niet de weg koos voor de ‘blanke vergelding’. Zijn antwoord: ‘Ik heb 27 jaar gevangen gezeten, als ik nu de weg van vergelding zou inslaan, zou ik mezelf levenslang gevangen zetten én de Zuid-Afrikaanse bevolking meenemen in een eindeloze kolk van geweld: de nooit ophoudende vergeldingscyclus. Mandela voegde een extra humanitaire dimensie toe aan het begrip vrijheid: menselijke waardigheid. Hij stelde: “Om vrij te zijn volstaat het niet om alleen iemands boeien af te werpen. Je moet zo leven dat de vrijheid van anderen gerespecteerd en versterkt wordt.”

Bovenstaande woorden van Mandela zijn gefundeerd op de Ubuntu filosofie: Ik ben omdat wij zijn en wij zijn omdat de Aarde is. Dit impliceert dat we nooit echt vrij kunnen zijn ten koste van ‘de ander’. Zorgen voor de ander ís zorgen voor onszelf, uitgaande van het diepe besef van een wij-cultuur.

Wij hebben in Nederland een partij die vrijheid hoog in het vaandel heeft staan. Deze VVD heeft als 5 kernwaarden: vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, sociale rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Maar als we tot ons door laten dringen hoezeer het liberale competitieve  gedachtengoed van ‘vrijheid’ gebaseerd is op de individuele vrijheid, dus gericht op het IK, dan zijn de waarden ‘sociale rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid’ daarmee per definitie in conflict.  

En al helemaal niet te spreken over de partij van de ‘vrijheid’: De PVV, die vrijheid van godsdienst niet erkent, die niet begrijpt dat de oorlog in Oekraïne ook om onze vrijheid gaat, die uit de EU wil en die met krokodillentranen de oplossing van ouderenzorg ziet door ouderen afgesplitst in onze samenleving te laten verzorgen. Kortom, een partij en persoon die niet begrijpt, dat de vrijheid van mij hand in hand gaat met de vrijheid van jou. Mogelijke kiezer van de PVV, laat de woorden van Nelson Mandela en Desmond Tutu tot u doordringen: ‘; When I dehumanize you I dehumanize myself.’  De sociale democratie heeft vrijheid ook als kernwaarde, maar tegelijkertijd verbonden met gelijkwaardigheid en solidariteit.                                                              

JanTerlouw stelt: ‘Voor een liberaal is vrijheid een centraal begrip. Maar vrijheid mag nooit ten koste gaan van de vrijheid van anderen. Daarom gaat ware vrijheid altijd arm in arm met gelijkheid en broederschap. Je spreekt af wat je wel doet en wat je niet doet. In een democratische rechtsstaat wordt dat vastgelegd in de wet. De wet is het vlaggenschip van een ware democratie.’

Een van onze fundamenten van onze samenleving is Artikel 1 van de Grondwet: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’ Onze samenleving wordt beschermd door de wet. Een juridische veiligheid voor ons allemaal. Maar hoe we omgaan met elkaar, hoe menswaardig we elkaar bejegenen komt ook voort uit onze diepe overtuigingen: onze morele kompas. Soms mogen volksvertegenwoordigers, politici en zelfs de staat erop worden gewezen, als Artikel 1 van de grondwet wordt geschonden.

Jurist Mpanzu Bamenga, in 2021 verkozen tot MensenrechtenMens door het College voor de Rechten van de Mens, won de veelbesproken door hem aangespannen rechtszaak tegen de staat vanwege etnisch profileren door de Marechaussee.

Bron: NOS 14 februari 2023:
‘De staat had aangevoerd dat de marechaussee in principe geen gebruik maakt van huidskleur of ras als reden om iemand te controleren, maar dat dit wel relevant kan zijn. Bijvoorbeeld als er veel migranten uit een bepaald land komen. Maar die redenering houdt volgens het Gerechtshof in Den Haag geen stand. Het hof oordeelt dat iemands huidskleur voor de marechaussee juist doorslaggevend is of die persoon wordt uitgekozen voor controle. "Als alleen de huidskleur anders zou zijn geweest, zou geen selectie hebben plaatsgevonden." 

Volgens het gerechtshof is er daarom geen rechtvaardiging voor het etnisch profileren.’

Mpanzu Bamenga staat nummer 9 op de lijst van @D66 voor de komende Tweede Kamer verkiezingen. Hij staat met persoonlijke bezieling, vakkundig juridisch onderlegd en met een ongelooflijke portie doorzettingsvermogen, voor een rechtvaardige, inclusieve en duurzame samenleving. Hij omarmt Artikel 1 van de Grondwet, dat wat we met zijn allen hebben vastgelegd, om de vrijheid en veiligheid van iedereen te garanderen. Zoals gezegd: onze sociaal democratische partijen zullen altijd vrijheid verbinden met gelijkheid en broederschap: “Om vrij te zijn volstaat het niet om alleen iemands boeien af te werpen. Je moet zo leven dat de vrijheid van anderen gerespecteerd en versterkt wordt.” En zolang niet iedereen in onze samenleving deze morele kompas naleeft zullen volksvertegenwoordigers als Mpanzu Bamenga nodig zijn om op te komen voor ieders vrijheid. En we weten: ‘It’s a long walk to freedom’

Tot morgen!