Blog

Dromen van een dictatuur van duurzaamheid

Annette-Nobuntu Mul: “Ik ben omdat wij zijn, en wij zijn omdat de aarde is”

Ik had vannacht een heldere droom… Maar dromen zijn vaak warrig, moeilijk te ontwarren. Sigmund Freud stelde dat de mens leeft tussen twee polen met elk een drijfveer: de Thanatos en de Eros. We leven tussen de levenslust en de doodsangst en die twee voeden elkaar continu. Humane wetenschappers toonden jaren later aan dat angst zelfs de sterkste drijfveer van bewegen en handelen van de mens is.

Angst. Doodsangst, vaak dé voedingsbodem voor het ontstaan van religie: er is een God en een Hiernamaals, een leven ná de dood. Als je volgens de geschriften en geboden leeft kom je in de hemel, anders…
Religie bood houvast, gaf een morele richting.

Met de vrijheid als hoogste ‘goed’ in de hand verwierpen we God, als het moeten voldoen aan de verwachtingen van God de Vader. We rebelleerden als pubers en namen zijn plek in: de mens centraal!

Het anti-autoritaire ideaal sloop in al onze hiërarchische relaties: tussen ouders en kinderen, leraren en studenten, directies en medewerkers, politici en burgers. ‘Ik ben vrij, ik bepaal zelf’ werd de norm. Van uitgangspunt tot einddoel.

Met al die individuele vrijheden ontstond een cocktail van populisme en anarchie. Bottom-up werd het nieuwe credo en politici zochten koortsachtig nog naar gezag. Bij gebrek aan visie gaven ze de burger, de achterban, in iedere ad-hocsituatie hun zin. De burger eiste recht op ‘gelijk en geluk’ of dreigde met geweld. De piramide van Mazlow werd trapsgewijs gevolgd en het hoogste doel was de zelfontplooiing. Geen ruimte meer binnen de verbondenheid, maar met geld de ruimte in.

En Moeder Aarde schreeuwt. Daar waar burgers, bedrijven en politici nog steeds gevangen zitten in zelf gecreëerde systemen waarin het draait om geld en gewin, raakt de aarde uitgeput. De aarde waar we allemaal fundamenteel afhankelijk van zijn om te leven. De rechter grijpt in als sprake is van een voorgesteld stikstof-gedoogbeleid. Steeds vaker bereiken we het punt dat de rechter ingrijpt, waar burgers en zij die de burgerbelangen zouden moeten behartigen, falen in verantwoordelijkheid. Zelfvervreemding: we missen het diepe besef van ‘Ik ben omdat wij zijn, en wij zijn omdat de aarde is’.

Daar waar bijna iedere organisatie het heeft over ‘transitie’, lijkt de mensheid de transitie in te moeten gaan van ‘gehoorzamen aan God de Vader’ naar ‘de Mens centraal’ naar het ‘dienen van Moeder Aarde’. Van verdienen naar dienen. En dat kunnen we alleen maar samen. Via gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en solidariteit.

Dat is niet enkel een nobele bewustwording. Ook inzicht leidt nog niet tot gericht en voldoende handelen. Er moet blijkbaar een voelbare doodsangst komen, door en voor iedereen. De Thanatos! Door natuurrampen, het uitsterven van onmisbare diersoorten, het water aan de lippen? Of een onmiddellijke opheffing van de democratie, omdat die is uitgemond in een automanie?

Ik zag ineens een visioen en droomde van een dictatuur van duurzaamheid. In mijn droom…
Wat een droom, hè?